Οι δημόσιες διοικήσεις σε όλη την ΕΕ έχουν πλέον τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ρυθμιστικά «sandbox» διαλειτουργικότητας, σχεδιασμένα να επιταχύνουν τη διασυνοριακή ψηφιακή καινοτομία. Στο πλαίσιο του Κανονισμού για τη Διαλειτουργική Ευρώπη (Interoperable Europe Act) και με την Εκτελεστική Απόφαση (ΕΕ) 2025/1420 της 17ης Ιουλίου 2025, η οποία θεσπίζει κανόνες για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/903 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, τίθενται πλέον σε ισχύ δομημένα περιβάλλοντα όπου οι δημόσιες αρχές μπορούν να δοκιμάζουν με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα νέες ψηφιακές λύσεις από κοινού. Τα «sandbox» αυτά βοηθούν στην απλοποίηση πολύπλοκων νομικών διαδικασιών, επιτρέποντας την πρακτική πειραματική εφαρμογή και την ταχύτερη υλοποίηση καινοτόμων έργων διαλειτουργικότητας, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό βήμα προς πιο έξυπνες, απρόσκοπτες διασυνοριακές δημόσιες υπηρεσίες.

Για πολλές δημόσιες διοικήσεις, ειδικά σε μικρότερα ή λιγότερο ψηφιακά ώριμα κράτη μέλη, η πλοήγηση σε περίπλοκα νομικά πλαίσια κατά την εφαρμογή νέων ψηφιακών εργαλείων μπορεί να είναι αποθαρρυντική. Τα ρυθμιστικοί «sandbox» προσφέρουν μια δομημένη μέθοδο για την εμπλοκή των κατάλληλων ενδιαφερομένων, την ανάδειξη των νομικών εμποδίων και τον εντοπισμό λύσεων με πραγματικές δυνατότητες. Το αποτέλεσμα; Ένα συνεργατικό περιβάλλον όπου όλοι έχουν θέση στο τραπέζι, ανεξαρτήτως μεγέθους ή πόρων.

Η πρωτοβουλία αυτή συνδέεται στενά με τους βασικούς στόχους του Κανονισμού για τη Διαλειτουργική Ευρώπη – φέρνοντας τις νομικές, οργανωτικές, σημασιολογικές και τεχνικές διαστάσεις σε έναν ενιαίο διάλογο. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για την πρακτική και συνεργατική υπέρβαση των εμποδίων στην Ενιαία Αγορά.

Αν και η Εκτελεστική Απόφαση θέτει τα βασικά πλαίσια για την έναρξη και λειτουργία των «sandbox», αποφεύγει μια άκαμπτη και υπερβολικά καθοδηγητική προσέγγιση. Αντ’ αυτού, περιλαμβάνει έναν πρακτικό κατάλογο ελέγχου για να βοηθήσει τις ενδιαφερόμενες διοικήσεις να οργανώσουν τη συνεργασία τους. Οι βασικές προϋποθέσεις είναι:

  • σαφώς καθορισμένο νομικό ερώτημα·
  • σύνδεση με μια καινοτόμο λύση διαλειτουργικότητας·
  • συμμετοχή τουλάχιστον τριών δημόσιων διοικήσεων – ιδανικά από διαφορετικά κράτη μέλη ή θεσμούς της ΕΕ.

Σημαντικό είναι ότι οι ρυθμιστικοί «sandbox» διαλειτουργικότητας δεν αποτελούν χρηματοδοτικά εργαλεία ούτε ακολουθούν σταθερά χρονοδιαγράμματα υποβολής αιτήσεων. Έχουν σχεδιαστεί για να είναι ευέλικτοι και προσαρμόσιμοι, ανοιχτοί σε αυθόρμητη συνεργασία και δημιουργική διερεύνηση. Κάθε πρωτοβουλία πρέπει να ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω της Πύλης Διαλειτουργικής Ευρώπης (Interoperable Europe Portal), που λειτουργεί ως κεντρικός κόμβος πληροφόρησης. Εκεί, οι συμμετέχοντες μπορούν να βρουν οδηγίες, να συμμετέχουν σε φόρουμ κοινότητας και να αποκτήσουν πρόσβαση σε υλικό υπόβαθρου και, μελλοντικά, στα αποτελέσματα των «sandbox».

Τα ρυθμιστικά «sandbox» είναι ένα εργαλείο που επιτρέπει τη δοκιμή καινοτομιών σε πραγματικές συνθήκες, όπου συχνά προκύπτουν απρόσμενα νομικά ζητήματα. Ορισμένα έργα μπορεί να εστιάσουν στην εφαρμογή υφιστάμενων πολιτικών της ΕΕ με νέους τρόπους, άλλα στην επικαιροποίηση ή και στη δημιουργία νέων ρυθμιστικών πλαισίων. Το σημαντικό είναι η ρυθμιστική γνώση που αποκτάται από αυτή τη διαδικασία, καθώς παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για το πώς τα νομικά πλαίσια μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να υποστηρίξουν αποτελεσματικά τις αναδυόμενες καινοτομίες.

Η διαφάνεια και η ανταλλαγή γνώσης είναι κρίσιμες. Κάθε «sandbox» πρέπει να υποβάλλει αναφορές για τα ενδιάμεσα και τελικά αποτελέσματά του, τα οποία θα συζητούνται από το Συμβούλιο Διαλειτουργικής Ευρώπης. Οι αναφορές θα δημοσιεύονται στην Πύλη, ώστε να διασφαλιστεί ευρεία ορατότητα και διάχυση γνώσης στην κοινότητα. Μια διαβούλευση για μια απλή αλλά αποτελεσματική δομή αναφορών έχει προγραμματιστεί για το φθινόπωρο του 2025.

Η Πύλη Διαλειτουργικής Ευρώπης προσφέρει ολοένα και περισσότερους πόρους, συμπεριλαμβανομένης μιας ειδικής πλατφόρμας για ρυθμιστικά «sandbox». Με τον χρόνο, αυτός ο χώρος θα εξελιχθεί σε πλήρες κέντρο γνώσης, φιλοξενώντας αναφορές ολοκληρωμένων έργων, έναν οδηγό πλοήγησης GovTech και μια συνεργατική πλατφόρμα για μελλοντικούς καινοτόμους.

Με το νομικό πλαίσιο πλέον σε ισχύ, το «sandbox» είναι έτοιμο – και οι δημόσιες διοικήσεις σε όλη την Ευρώπη καλούνται να συνδεθούν, να συνδημιουργήσουν και να κάνουν τολμηρά βήματα προς απρόσκοπτες ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, μαζί!

Πηγή άρθρου: https://interoperable-europe.ec.europa.eu