Η Ευρωπαϊκή Διακήρυξη για τα Ψηφιακά Δικαιώματα και Αρχές αποτελεί μια ισχυρή δήλωση πολιτικής δέσμευσης από την ΕΕ να προωθήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό με επίκεντρο τον άνθρωπο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αυτά τα δικαιώματα και οι αρχές συνεπάγονται: οικονομικά προσιτή ψηφιακή συνδεσιμότητα υψηλής ταχύτητας παντού και για όλους/-ες, καλά εξοπλισμένες αίθουσες διδασκαλίας και εκπαιδευτικούς με ψηφιακές δεξιότητες, απρόσκοπτη πρόσβαση σε online δημόσιες υπηρεσίες.
Επίσης, συνεπάγονται ένα ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον για τα παιδιά, αποσύνδεση μετά τις ώρες εργασίας, απόκτηση εύκολα κατανοητών πληροφοριών σχετικά με τον αντίκτυπο των ψηφιακών μας προϊόντων στο περιβάλλον, έλεγχο του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και σε ποιους κοινοποιούνται.
Δικαιώματα και αρχές
Η Διακήρυξη δείχνει στους πολίτες ότι οι ευρωπαϊκές αξίες, καθώς και τα δικαιώματα και οι ελευθερίες, που κατοχυρώνονται στο νομικό πλαίσιο της Ε.Ε., πρέπει να γίνονται σεβαστά στο διαδίκτυο, όπως και εκτός διαδικτύου. Διαρθρώνεται γύρω από έξι κεφάλαια, ενώ το κείμενο της πρέπει να αποτελεί οδηγό για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τις επιχειρήσεις κατά την ενασχόλησή τους με νέες τεχνολογίες.
Με τη διακήρυξη σχετικά με τα ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές, η Ε.Ε. επιθυμεί να διασφαλίσει τις ευρωπαϊκές αξίες με τους εξής τρόπους:
- Θέτοντας τον άνθρωπο στο επίκεντρο του ψηφιακού μετασχηματισμού
- Στηρίζοντας την αλληλεγγύη και την ένταξη, μέσω της συνδεσιμότητας, της ψηφιακής εκπαίδευσης και κατάρτισης και των ψηφιακών δεξιοτήτων, των δίκαιων και πρόσφορων συνθηκών εργασίας, καθώς και της πρόσβασης σε ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες
- Υπενθυμίζοντας τη σημασία της ελευθερίας επιλογής και ενός δίκαιου ψηφιακού περιβάλλοντος
- Προωθώντας τη συμμετοχή στον ψηφιακό δημόσιο χώρο
- Αυξάνοντας την ασφάλεια, την προστασία και τη χειραφέτηση στο ψηφιακό περιβάλλον, ιδίως για τα νέα άτομα
- Προάγοντας τη βιωσιμότητα
Αναλυτικά η διακήρυξη προβλέπει:
- Ψηφιακός μετασχηματισμός με επίκεντρο τους ανθρώπους: Η τεχνολογία θα πρέπει να υπηρετεί και να ωφελεί όλους τους ανθρώπους που ζουν στην ΕΕ και να τους δίνει τη δυνατότητα να εκπληρώνουν τις προσδοκίες τους, με πλήρη ασφάλεια και σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους.
- Αλληλεγγύη και ένταξη: Η τεχνολογία θα πρέπει να χρησιμοποιείται για να ενώνει και όχι για να διχάζει τους ανθρώπους. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός θα πρέπει να συμβάλλει σε μια δίκαιη και συμπεριληπτική κοινωνία και οικονομία στην ΕΕ.
- Συνδεσιμότητα: Κάθε άνθρωπος, οπουδήποτε και αν βρίσκεται στην ΕΕ, θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή ψηφιακή συνδεσιμότητα υψηλής ταχύτητας.
- Ψηφιακή εκπαίδευση και κατάρτιση και ψηφιακές δεξιότητες: Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη διά βίου μάθηση και θα πρέπει να είναι σε θέση να αποκτήσει όλες τις βασικές και προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες.
- Δίκαιες και πρόσφορες συνθήκες εργασίας: Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα σε δίκαιες, πρόσφορες, υγιεινές και ασφαλείς συνθήκες εργασίας και σε κατάλληλη προστασία στο ψηφιακό περιβάλλον, όπως και στον πραγματικό χώρο εργασίας, ανεξάρτητα από το καθεστώς, τον τρόπο και τη διάρκεια της απασχόλησής του. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι ενώσεις εργοδοτών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον ψηφιακό μετασχηματισμό, κυρίως όσον αφορά τον ορισμό των δίκαιων και πρόσφορων συνθηκών εργασίας, μεταξύ άλλων σε σχέση με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων στην εργασία.
- Ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες στο διαδίκτυο: Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο σε βασικές δημόσιες υπηρεσίες στην ΕΕ. Δεν πρέπει να ζητείται από κανέναν να παρέχει δεδομένα συχνότερα από ό,τι είναι αναγκαίο κατά την πρόσβαση σε ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες και κατά τη χρήση τους.
- Ελευθερία επιλογής- Αλληλεπιδράσεις με αλγορίθμους και συστήματα τεχνητής νοημοσύνης: Η τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να χρησιμεύει ως εργαλείο για τους ανθρώπους, με απώτερο στόχο τη μεγαλύτερη ευημερία τους. Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επωφελείται από τα πλεονεκτήματα των αλγοριθμικών συστημάτων και των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, μεταξύ άλλων κάνοντας τις δικές του συνειδητές επιλογές στο ψηφιακό περιβάλλον, ενώ παράλληλα προστατεύεται από κινδύνους και βλάβες για την υγεία, την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματά του.
- Ένα δίκαιο ψηφιακό περιβάλλον: Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να είναι σε θέση να επιλέγει ελεύθερα και ουσιαστικά τις επιγραμμικές υπηρεσίες που χρησιμοποιεί, βάσει αντικειμενικών, διαφανών, εύκολα προσβάσιμων και αξιόπιστων πληροφοριών. Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ανταγωνίζεται ισότιμα και να καινοτομεί στο ψηφιακό περιβάλλον. Από τη δυνατότητα αυτή θα πρέπει να επωφελούνται και οι επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ.
- Συμμετοχή στον ψηφιακό δημόσιο χώρο: Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε ένα αξιόπιστο, ποικίλο και πολύγλωσσο ψηφιακό περιβάλλον. Η πρόσβαση σε ποικίλο περιεχόμενο συμβάλλει στον πλουραλιστικό δημόσιο διάλογο και στην ουσιαστική συμμετοχή στη δημοκρατία χωρίς διακρίσεις. Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης, καθώς και στην ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι στο ψηφιακό περιβάλλον. Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να μπορεί να έχει πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με το ποιος κατέχει ή ελέγχει τις υπηρεσίες μέσων ενημέρωσης που χρησιμοποιεί. Οι επιγραμμικές πλατφόρμες, ιδίως οι πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, θα πρέπει να υποστηρίζουν τον ελεύθερο δημοκρατικό διάλογο στο διαδίκτυο. Δεδομένου του ρόλου των υπηρεσιών τους στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και του δημόσιου λόγου, οι πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες θα πρέπει να μετριάζουν τους κινδύνους που απορρέουν από τη λειτουργία και τη χρήση των υπηρεσιών τους, μεταξύ άλλων όσον αφορά την εσφαλμένη πληροφόρηση και τις εκστρατείες παραπληροφόρησης, και να προστατεύουν την ελευθερία της έκφρασης.
- Ασφάλεια, προστασία και ενδυνάμωση–Ένα προστατευμένο και ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον: Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες, προϊόντα και υπηρεσίες που είναι, εκ σχεδιασμού, ασφαλή, προστατευμένα και σέβονται την ιδιωτική ζωή, με αποτέλεσμα υψηλό επίπεδο εμπιστευτικότητας, ακεραιότητας, διαθεσιμότητας και γνησιότητας των πληροφοριών που υποβάλλονται σε επεξεργασία.-
- Ιδιωτική ζωή και έλεγχος των ατόμων επί των δεδομένων: Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και στην προστασία των προσωπικών δεδομένων του στο διαδίκτυο. Το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει τον έλεγχο που ασκούν τα άτομα στον τρόπο με τον οποίον χρησιμοποιούνται τα προσωπικά δεδομένα τους και σε ποιους κοινοποιούνται. Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στο απόρρητο των επικοινωνιών του και των πληροφοριών στις ηλεκτρονικές συσκευές του και δεν πρέπει να υποβάλλεται σε πρακτικές παράνομης επιγραμμικής παρακολούθησης, παράνομης εκτενούς και συστηματικής ιχνηλάτησης ή υποκλοπής. Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να είναι σε θέση να καθορίζει την ψηφιακή κληρονομιά του και να αποφασίζει τι θα γίνει με τους προσωπικούς λογαριασμούς και τις πληροφορίες που τον αφορούν μετά τον θάνατό του.
- Προστασία και ενδυνάμωση των παιδιών και των νέων στο ψηφιακό περιβάλλον: Τα παιδιά και οι νέοι θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ασφαλείς και συνειδητές επιλογές και να εκφράζουν τη δημιουργικότητά τους στο ψηφιακό περιβάλλον. Η πρόσβαση σε υλικό και υπηρεσίες κατάλληλες για την ηλικία τους αναμένεται να βελτιώσει τις εμπειρίες, την ευεξία και τη συμμετοχή των παιδιών και των νέων στο ψηφιακό περιβάλλον. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο δικαίωμα των παιδιών και των νέων να προστατεύονται από όλα τα εγκλήματα που διαπράττονται μέσω ψηφιακών τεχνολογιών ή διευκολύνονται από αυτές.
- Βιωσιμότητα: Για την αποφυγή της πρόκλησης σημαντικής βλάβης στο περιβάλλον και για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας, τα ψηφιακά προϊόντα και οι ψηφιακές υπηρεσίες θα πρέπει να σχεδιάζονται, να παράγονται, να χρησιμοποιούνται, να επισκευάζονται, να ανακυκλώνονται και να απορρίπτονται κατά τρόπο ώστε να μετριάζονται οι αρνητικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις τους και να αποτρέπεται η πρόωρη απαξίωσή τους. Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε ακριβείς και κατανοητές πληροφορίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και την ενεργειακή κατανάλωση των ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών, τη δυνατότητα επισκευής και τη διάρκεια ζωής τους, ώστε να μπορεί να πραγματοποιεί υπεύθυνες επιλογές.
Πηγή: https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/digital-principles
