Η «ανεξαρτησία στο νέφος» (cloud sovereignty) αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ψηφιακή αυτονομία. Στον πυρήνα της βρίσκεται η ανάγκη οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί, δημόσιοι και ιδιωτικοί, να μπορούν να χρησιμοποιούν υπηρεσίες cloud χωρίς να εξαρτώνται από νομικά, τεχνολογικά ή επιχειρησιακά πλαίσια εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με άλλα λόγια, σημαίνει ότι τα δεδομένα, οι τεχνολογίες και οι λειτουργίες του cloud πρέπει να παραμένουν υπό ευρωπαϊκό έλεγχο, προστατευμένα από εξωτερικές παρεμβάσεις και δικαιοδοσίες τρίτων χωρών.

Τι είναι το Cloud Sovereignty Framework της ΕΕ

Το Cloud Sovereignty Framework της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (έκδοση 1.2 – Σεπτέμβριος 2025) θεσπίζει ένα τυποποιημένο και μετρήσιμο πλαίσιο αξιολόγησης των υπηρεσιών cloud ως προς την κυριαρχία τους. Μέχρι πρόσφατα, η έννοια της «ψηφιακής ανεξαρτησίας» βασιζόταν σε γενικές αρχές. Πλέον, το πλαίσιο αυτό μετατρέπει τις αρχές σε συγκεκριμένους δείκτες και κριτήρια αξιολόγησης.

Το Framework αναπτύχθηκε αντλώντας εμπειρίες από ευρωπαϊκές και εθνικές πρωτοβουλίες όπως τα CIGREF Trusted Cloud, Gaia-X, καθώς και από στρατηγικές χωρών όπως η Γαλλία (Cloud de Confiance) και η Γερμανία (Souveräner Cloud). Ενσωματώνει επίσης ευρωπαϊκές ρυθμίσεις όπως το ENISA Cybersecurity Framework, την Οδηγία NIS2, και τον Κανονισμό DORA.

Οι 8 στόχοι κυριαρχίας

Το πλαίσιο ορίζει οκτώ βασικούς στόχους κυριαρχίας (Sovereignty Objectives) που προσφέρουν μια ολιστική, «360°» θεώρηση της ψηφιακής κυριαρχίας:

  1. Στρατηγική κυριαρχία (Strategic Sovereignty): Σύνδεση του παρόχου cloud με το ευρωπαϊκό οικονομικό και θεσμικό οικοσύστημα.
  2. Νομική & Δικαιοδοτική κυριαρχία (Legal & Jurisdictional Sovereignty): Προστασία από ξένες νομικές παρεμβάσεις (π.χ. CLOUD Act).
  3. Κυριαρχία δεδομένων & τεχνητής νοημοσύνης (Data & AI Sovereignty): Έλεγχος και αυτονομία στη διαχείριση δεδομένων και αλγορίθμων.
  4. Λειτουργική κυριαρχία (Operational Sovereignty): Δυνατότητα των ευρωπαϊκών οργανισμών να λειτουργούν και να συντηρούν τις τεχνολογίες ανεξάρτητα.
  5. Κυριαρχία εφοδιαστικής αλυσίδας (Supply Chain Sovereignty): Έλεγχος προέλευσης εξαρτημάτων, λογισμικού και διαδικασιών.
  6. Τεχνολογική κυριαρχία (Technology Sovereignty): Ανοιχτές τεχνολογίες, διαλειτουργικότητα και αποφυγή τεχνολογικού εγκλωβισμού (vendor lock-in).
  7. Κυριαρχία ασφάλειας & συμμόρφωσης (Security & Compliance Sovereignty): Έλεγχος ασφάλειας και πιστοποιήσεων εντός ΕΕ.
  8. Περιβαλλοντική βιωσιμότητα (Environmental Sustainability): Αυτονομία και ανθεκτικότητα με βάση την πράσινη μετάβαση και τη βιώσιμη ενέργεια.

Επίπεδα διασφάλισης κυριαρχίας

Για κάθε στόχο, το πλαίσιο καθορίζει πέντε επίπεδα αποτελεσματικής διασφάλισης (SEAL – Sovereignty Effective Assurance Levels):

  • SEAL-0: Καμία κυριαρχία, πλήρης εξάρτηση από τρίτες χώρες.
  • SEAL-1: Μερική νομική εφαρμογή της ΕΕ.
  • SEAL-2: Μερική κυριαρχία δεδομένων, αλλά εξάρτηση σε κρίσιμα σημεία.
  • SEAL-3: Ψηφιακή ανθεκτικότητα με περιορισμένες εξωτερικές εξαρτήσεις.
  • SEAL-4: Πλήρης ψηφιακή κυριαρχία υπό αποκλειστικό έλεγχο της ΕΕ.

Η αξιολόγηση γίνεται μέσω ερωτηματολογίων και τεκμηρίων που υποβάλλουν οι πάροχοι cloud, με σκοπό να προσδιοριστεί τόσο το επίπεδο κυριαρχίας όσο και το συνολικό “Sovereignty Score” που αντικατοπτρίζει την ποιότητα και την ανεξαρτησία της υπηρεσίας.

Πώς εφαρμόζεται στην πράξη

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει ήδη πράξη το πλαίσιο μέσω της νέας πρωτοβουλίας «Sovereign Cloud Procurement», με στόχο την προμήθεια υπηρεσιών cloud αξίας 180 εκατομμυρίων ευρώ για τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ. Η πρωτοβουλία αυτή λειτουργεί ως πιλότος για την πρακτική εφαρμογή της κυριαρχίας στο νέφος — διασφαλίζοντας ότι οι ευρωπαϊκές υποδομές cloud είναι ασφαλείς, διαφανείς και πλήρως σύμφωνες με το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό και στρατηγικό πλαίσιο.


Το Cloud Sovereignty Framework μετατρέπει τη θεωρία της ψηφιακής κυριαρχίας σε μετρήσιμη πολιτική και επιχειρησιακή πραγματικότητα. Ενδυναμώνει την Ευρώπη ώστε να διασφαλίζει ότι το ψηφιακό της οικοσύστημα — από τα δεδομένα και την τεχνητή νοημοσύνη έως τις υποδομές και την ενέργεια — παραμένει πραγματικά «ευρωπαϊκό».

Διαβάστε όλο το προτεινόμενο framework εδώ

Πηγή άρθρου: https://commission.europa.eu/